De afgelopen tien jaar heeft participatieve financiering, beter bekend onder de Engelse naam crowdfunding, het mogelijk gemaakt duizenden projecten over de hele wereld te realiseren. Meer en meer vertrouwen projectleiders en creatievelingen op het grote publiek om te investeren in hun idee. Bij crowdfunding ga je via het internet op zoek naar giften (funding) voor een specifiek project of doel bij een zo groot mogelijke groep mensen (crowd). In ruil geef je schenkers een tastbare of symbolische tegenprestatie. Het gezochte bedrag wordt vaak verzameld door een groot aantal kleine giften van verschillende schenkers onder het motto “vele kleintjes maken een grote”. Wanneer we al die kleine bedragen samenvoegen, creëren we prachtige verhalen! Met de website ‘Vele kleintjes. Een helpende hand voor crowdfunding in de culturele sector’ lanceerde de Vlaamse Overheid een handleiding om je wegwijs te maken in de wondere wereld van de crowdfunding.

Crowdfunding op Cosmos-Kosmos

Er zijn veel redenen om jouw project te publiceren op Cosmos-Kosmos!

Je wil meer zichtbaarheid genereren voor jouw project, je wil medewerkers zoeken om het team te versterken of je wil ondersteuning zoeken via een crowdfunding. Er bestaan al een heleboel crowdfundingplatformen, dus waarom zou je kiezen voor Cosmos-Kosmos?

• Allereerst is Cosmos-Kosmos het eerste Belgische platform dat uitsluitend culturele en artistieke projecten publiceert. Vermits crowdfunding niet enkel een financieringsmodel is, maar ook een manier om je project bekend te maken bij een brede groep mensen, is Cosmos-Kosmos daarbij de verzamelplek bij uitstek van creatief work-in-progress in België, zowel voor jouw potentiële publiek, programmatoren, professionals uit de sector als andere artiesten.
• Het platform is Belgisch en tweetalig. Je kan projecten publiceren in het Nederlands of Frans, of een tweetalige pagina aanmaken die zich automatisch aanpast aan de voorkeurstaal van de bezoeker. Hierdoor kan je project ook over de taalgrenzen heen reizen en zichtbaar worden voor een groter publiek.
• Tenslotte neemt Cosmos-Kosmos als enige in België geen percentages op de bedragen die voor artiesten worden ingezameld: met uitzondering van de bankkosten die projectbeheerders moeten betalen, komen alle ingezamelde sommen bij hen terecht. Om de haalbaarheid voor projecten te stimuleren, beperken we het streefbedrag van een crowdfunding tot €5.000 per project. Cosmos-Kosmos vervangt op geen enkele manier de structurele ondersteuning die essentieel is voor de creatie van een project, maar stelt makers in staat om de realisatie ervan te ondersteunen en vergemakkelijken door een aanvullende financiële bijdrage. 

Enkele tips voor succesvolle crowdfunding

Er bestaan geen kant-en-klare wondermiddelen om je streefbedrag via een crowdfunding te bereiken. Het volstaat zeker niet om simpelweg een crowdfunding campagne te lanceren, en daarna op je lauweren te rusten. Hieronder enkele tips :

1. Een goede crowdfunding staat of valt bij goede communicatie. Wees duidelijk over de inhoud van je project, waarom jij dit project wil maken, en waarom je daarvoor de hulp van schenkers nodig hebt. Wees persoonlijk, helder en eerlijk.
2. Beschrijf zo gedetailleerd mogelijk waarvoor het gezochte bedrag zal worden ingezet. Bij voorbeeld: een kortfilm heeft een kleine som nodig om ondertitels toe te voegen, een voorstelling zoekt een bijkomstig budget voor decors, een muzikant wil voor het artwork op de hoes een budget verzamelen, … Maak een overzichtelijke begroting op, en wees duidelijk over het minimum budget dat je nodig hebt om jouw project te realiseren. Geef eventueel een plan B mee, indien een andere financiering niet doorgaat of je niet voldoende geld ophaalt.
3. Hou volgers van jouw pagina op de hoogte door nieuws-updates te versturen, voeg regelmatig nieuwe visuals toe. Geef foto-updates mee van repetities of teasers van team-meeting mee waar dat kan. A picture is worth a thousand words. Prikkel de bezoeker aan jouw project-pagina, zodat hij of zij nieuwsgierig wordt naar het afgewerkte eindresultaat. Stimuleer hen om mee te stappen in jouw verhaal, zodat ze zich willen engageren om jouw project te steunen.
4. Gebruik social media als een luidspreker voor jouw project & crowdfunding. Deel je project-pagina op social media, en vraag je teamleden, vrienden, familie om hetzelfde te doen. 
5. Wees realistisch. Indien het streefbedrag niet wordt bereikt, worden alle verkregen giften aan terugbetaald aan de schenkers. De voorkeursstrategie voor projecten is dus niet om voor elk project als streefbedrag de maximum som van €5.000 te vragen, maar om een relevant en haalbaar bedrag te kiezen, in de hoop meer dan het streefbedrag te verzamelen. Een campagne die 200% van een klein streefbedrag behaalt, is een groter succesverhaal dan een campagne die blijft haken op 50% van een groot bedrag. Als vuistregel wordt meestal aangenomen dat je in jouw onmiddellijke omgeving of netwerk makkelijk 30% van het streefbedrag moet kunnen verzamelen, en dat een succesvol project zich daarna verder zal uitbreiden via dat netwerk.
6. Formuleer concrete en haalbare tegenprestaties voor schenkers. Deze tegenprestaties moeten uiteindelijk ook door jou worden voldaan. Elk fotoboek, dvd, affiche, cd is voor jou ook een investering - zowel qua geld en tijd. Wees creatief met je tegenprestaties, ze zijn een extra manier om geïnteresseerden in jouw project te prikkelen! Denk bijvoorbeeld aan een uniek object (een accessoire, een prop of kostuum, …) of een ervaring (bezoek aan set of repetities, uitnodiging voor première, …). 

Volg je crowdfunding nauwgezet op

Als projectbeheerder heb jij eveneens een verantwoordelijkheid naar jouw volgers en schenkers toe. Zij zijn je eerste fans, en geloven zoveel in je project dat ze hebben geïnvesteerd opdat het project het daglicht zal zien. Blijf hen bij jouw avontuur betrekken, hou hen op de hoogte van de ontwikkelingen van je project, deel jouw ervaringen en stappen met hen tijdens het maakproces.

Respecteer ook de beloofde tegenprestaties eens de crowdfunding campagne succesvol is afgerond. Ook nadat de crowdfunding campagne is afgerond, blijft je project-pagina online staan, zolang jij daarvoor kiest.

Vergeet ook daarna niet jouw project-pagina te updaten, zodat jouw volgers de vruchten van jullie gezamenlijke inspanning kunnen meevolgen. Met iedere succesvolle crowdfunding breid je je netwerk uit, en leren meer mensen jou en jouw werk kennen. Mik dus op langdurige, duurzame relaties met volgers en schenkers van jouw project en parcours. 

Wat te onthouden indien je crowdfunding niet slaagt?

Een niet-succesvolle crowdfunding campagne is geen persoonlijke evaluatie van jouw project. Concludeer dus niet te snel dat jouw project goed is voor de prullenbak. Een succesvolle crowdfunding campagne is afhankelijk van vele factoren, en iedere campagne leert jou nieuwe dingen over je project. Door een campagne op te starten, kan je je doelgroep leren kennen, of een crashtest uitvoeren.

Evalueer steeds of en waar je zaken een volgende keer beter kan aanpakken.

• Was je project duidelijk ? Waren je visuals duidelijk en spraken ze bezoekers aan? Je kan aan een externe persoon vragen om uit te leggen wat zij van jouw project-beschrijving hebben begrepen.
• Was de doelstelling van je crowdfunding duidelijk? Was het streefbedrag realistisch en pertinent?
• Welk percentage van het streefbedrag werd effectief opgehaald? Welke tegenprestaties waren populair, welke helemaal niet? Wat is de verhouding tussen de behaalde som en de kosten die je voor je tegenprestaties hebt gemaakt?
• Heb je jouw project-pagina gedeeld met mensen om je heen, via social media, mond-tot-mondreclame, e-mail? Hoeveel schenkers heb je bereikt in de eerste (directe), tweede (via-via) en derde (onbekend) cirkel van jouw netwerk? Hoeveel mensen heb je direct aangesproken? Welk medium heeft volgens jou de meeste respons opgeleverd en welk de minste?
• Was er voldoende draagvlak en enthousiasme voor je project bij je team en je organisatie? Hebben je team en/of de partners jouw project-pagina actief mee gedeeld?
• Was de duur van je campagne goed gekozen? Te lang? Te kort of te kortdag? Midden in de vakantie?
• Hoe heb je de campagne in de aandacht van publiek en eigen netwerk gehouden? Heb je nieuws-updates toegevoegd aan jouw campagne, of social media posts gedaan? 

Stel jezelf in vraag om met deze antwoorden als nieuwe basis te beginnen en je project te voltooien.

Neem tot slot zeker ook een kijkje op de website van Cultuurloket voor hun dossier omtrent crowdfunding.